И покрај предупредувањата за ужасни климатски последици, нема доволно напредок во политиката на преминување од фосилни горива.

Јапонско-американскиот научник Сиукуро Манабе, Германецот Клаус Хаселман и Италијанецот Џорџо Париси во вторникот ја добија Нобеловата награда за физика за климатски модели и разбирање на физичките системи. Нобеловиот комитет соопшти дека испраќа порака со која ја објавува наградата само неколку недели пред самитот за климата COP26 во Глазгов, додека стапката на глобално затоплување предизвикува аларм низ целиот свет.

Работејќи во 1960-тите, Манабе покажа дека нивото на јаглерод диоксид во атмосферата одговара на покачената температура на површината на Земјата. Што е најважно, тој ја препозна улогата на водена пареа во зафаќањето топлина, што е многу повеќе од само јаглерод диоксид, пишува Science Alert.

Првичните модели на Манабе, добиени во време кога компјутерската моќ беше само мал дел од она што е денес, остануваат пример за оваа област. Но, во тоа време тој немал идеја за критичната важност на неговата работа. Тој на новинарите на конференција во Принстон, Њу Џерси, им рекол дека го спровел своето истражување „затоа што навистина се забавувал“.

Хаселман е заслужен за работата на тоа како климатските модели можат да останат сигурни и покрај понекогаш хаотичните варијации во временските трендови. Комитетот ја пофали неговата идентификација на климатските „отпечатоци од прсти“ предизвикани од природни и човечки активности и степенот до кој климатските промени можат да се препишат исклучиво на емисиите предизвикани од човекот.

„За 30 до 100 години, во зависност од тоа колку фосилни горива трошиме, ќе се соочиме со многу значајни климатски промени“, рече Хаселман во интервју од 1988 година, според изјавата на германското здружение Макс Планк.

Извор: The Nobel Prize

Голема закана за човештвото

Иако научниците со децении предупредуваат за ужасни климатски последици, нема доволно напредок во политиката на префрлување од фосилни горива. Запрашан за неговите ставови за пресекот на науката и политиката, Манабе рече: „Обидот да се разберат климатските промени не е премногу лесен, но е многу, многу полесен од она што се случува во актуелната политика“.

Париси беше награден за неговата работа во 1980-тите години, за која Комитетот рече дека е „меѓу најважните придонеси“ во теоријата на сложени системи. Неговата работа им помогна на физичарите да разберат навидум сосема случајни материјали, со широка примена, вклучувајќи математика, биологија и машинско учење.

Поврзувајќи ја работата на Манабе и Хаселман со париската, Нобеловата фондација рече дека оваа година наградата „ги признава новите методи за опис на сложените системи и предвидување на нивното долгорочно однесување. Еден комплексен систем од витално значење за човештвото е климата на Земјата.“

„Мислам дека наградата е важна не само за мене, туку и за другите двајца мои колеги – научници, бидејќи климатските промени се голема закана за човештвото и исклучително е важно владите да дејствуваат одлучно што е можно побрзо“, рече Паризи на прес-конференција на Академијата Линколн во Рим.

Голем придонес

Наградата доделена оваа година е прва Нобелова награда за физика која им оддаде признание на климатските истражувања, иако оваа тема веќе донесе Нобеловата награда во други дисциплини.

ИПЦЦ на Обединетите нации (IPCC — Intergovernmental Panel on Climate Change), која ја доби наградата за мир во 2007 година заедно со поранешниот американски потпретседател Ал Гор, ја поздрави наградата и им честиташе на лауреатите со изјава.

„Охрабрувачки е да се види како Нобеловата награда за физика ја препознава работата на научниците кои придонесоа толку за нашето разбирање на климатските промени“, рече Хоесунг Ли, претседател на Меѓувладиниот панел за климатски промени.

Тој истакна дека и Манабе и Хаселман придонеле за извештаите на ИПЦЦ во 1990-тите.