Европската комисија го претстави планот за борба против климатските промени, чија цел е да се направи посериозно отстапување од фосилните горива до 2030 година.

Во основата на реформата е пазарот на јаглерод, заедно со шемата за тргување со емисии (ЕУ ЕТС), која ја одредува цената по тон јаглерод диоксид од секоја од 10.000 постројки во електричната, производствената и воздушната индустрија во Европската Унија.

Европската комисија предупредува дека емисиите на јаглерод диоксид мора „да имаат цена“ што ќе ги охрабри производителите, потрошувачите и иноваторите да изберат чисти технологии и извори на енергија.

Тоа би значело, како што пренесува Ројтерс, зголемување на цените на греењето на јаглен, сообраќајот и производството, оданочување на воздушниот сообраќај и превозот што користи горива базирани на збогатен јаглерод и наплата на увозниците на цемент, челик и алуминиум за чие производство се користи јаглен.

Исто така, се очекува дека таквата практика ќе го испрати во историја моторот со внатрешно согорување.

Комисијата всушност планира да ги намали просечните емисии на нови автомобили за 55 проценти од 2030 година, во споредба со нивото од 2021 година, а сите нови автомобили регистрирани од 2035 година да не користат бензин и дизел гориво.

„Знаеме дека нашата сегашна економија базирана на фосилни горива ги достигна своите граници, исто како што знаеме дека треба повторно да се фокусираме на нов модел базиран на иновации и чиста енергија и да доведе до кружна економија“, рече претседателката на Европската комисија, Урсула Фон Дер Лајен.

Според неа, климатската цел на ЕУ „повеќе не е само политичка намера, туку и законска обврска“.

Имплементацијата на презентираните мерки ќе бара одобрување од Европскиот парламент и Советот на Европската Унија, што се проценува дека е процес што може да трае околу две години.

Во секој случај, после тоа, овие мерки ќе станат обврзувачка правна рамка што води до постигнување на конечната цел, а тоа е климатски неутрална Европа до 2050 година.

Проширување на системот за тргување со емисии на ЕУ

Сегашниот систем за тргување со емисии на ЕУ веќе ја намали емисијата на штетни гасови во производството на електрична енергија и енергетски интензивни индустрии за 42,8 проценти во текот на последните 16 години.

Европската комисија предлага уште повеќе да ги зголеми ограничувањата, постепено да ги укине дозволите за бесплатни емисии од воздухопловството и да го вклучи превозот, за прв пат, во системот што ја ограничува емисијата на штетни гасови.

Со цел да се намалат емисиите на стакленички гасови во патниот транспорт и за домување, се воспоставува посебен систем за тргување со емисии на ЕУ за дистрибуција на гориво.

Комисијата додава дека Европската Унија треба да се стреми да постигне климатска неутралност во секторите на користење на земјиштето, шумарството и земјоделството, вклучително и емисиите на земјоделството кои не содржат јаглерод диоксид, како што се оние од употребата на ѓубрива и добиток.

Шумарската стратегија на ЕУ има за цел да го подобри квалитетот, квантитетот и отпорноста на шумите на Унијата, со план за садење три милијарди дрвја низ Европа до 2030 година.

Од аспект на данокот, ревизијата на Директивата за оданочување на енергијата предлага усогласување на оданочувањето на енергетските производи со енергетската и климатската политика на ЕУ, промовирање на чисти технологии и отстранување на застарените исклучоци и намалени стапки што во моментов поттикнуваат употреба на фосилни горива.

Исто така, се формира нов механизам за решавање на цената на јаглеродот при увоз, за ​​да се осигура дека амбициозните климатски акции во Европа нема да доведат до „истекување на јаглерод“.

Ова треба да гарантира дека европските намалувања на емисиите ќе придонесат за глобално намалување на емисиите, наместо да го потиснат производството со висок јаглерод надвор од Европа.

Како дел од поширокиот пакет стратегија за клима, Комисијата, исто така, предложи зголемување на учеството на обновливите извори на енергија на 40 проценти од конечната потрошувачка на ЕУ до 2030 година, со учество од околу 20 проценти во 2019 година.

Реформа на пазарот на јаглерод

Во моментов, Системот за тргување со емисии на Европската Унија (ЕУ ЕТС) е дизајниран да ги намали емисиите на стакленички гасови за 40 проценти до 2030 година. Европската комисија сега има за цел да ги прилагоди ограничувањата за потребата од намалување на емисиите за 55 проценти до крајот на деценијата, како нова цел на ЕУ, што подразбира проширување на емисиите од превозот, со воспоставување нов систем за тргување со емисии од фосилни горива во областа на транспортот и греењето.

„Комисијата предлага да се намалат емисиите од сегашниот сектор на ЕТС на ЕУ за 61 отсто до 2030 година, во споредба со нивото од 2005 година“, рече претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, наведувајќи на драстично зголемување во однос на претходната цел. Се однесува на потребата за намалување од 43 проценти.

Годишната цел за намалување на секторите опфатени со Шемата за тргување со емисии на ЕУ, исто така, ќе биде подрастичнa, достигнувајќи 4,2 проценти на годишно ниво, во споредба со сегашните 2,2 проценти.

Исто така, ќе има еднократно намалување на вкупната граница на емисија за 117 милиони дозволи, рече Комисијата, како што објави Еурактив.

Севкупните последици од реформата „ќе бидат драматични“, рече Георг Захман, виш соработник во Центарот за економски истражувања Бругел во Брисел.

„Поголемиот дел од автомобилите, авионите и системите за греење што се користат во ЕУ ќе треба да се укинат, значајните индустрии ќе мора да ги променат своите вековни производствени процеси и ќе мора да се произведе огромна количина чиста енергија“, нагласи Захман.

Друга последица што тој ја посочи беше дека „согорувањето на фосилните горива ќе стане значително поскапо во сите сектори“, вклучително и греењето и транспортот, каде што бензинот и дизелот ќе бидат под притисок од зголемените цени на јаглеродот и потенцијалните зголемувања на даноците.

Оваа перспектива е причина за загриженост во Европскиот парламент, каде високиот пратеник Паскал Канфин, кој исто така е близок соработник на францускиот претседател Емануел Макрон, предупреди на ризикот од предизвикување социјални немири слични на француското движење „Жолти елеци“ од 2018 година.

Граници на јаглерод

За да спречи поткопувањето на оваа климатска политика, Европската комисија исто така предлага воведување надворешен царински данок кој постепено ќе се применува за шест сектори, и тоа електрична енергија, железо и челик, алуминиум, ѓубриво и цемент.

Данокот, наречен механизам за прилагодување на ограничувањето на јаглеродот (CBAM), „ќе ја усогласи цената на јаглеродот при увоз со онаа што се применува во Европската Унија“, рече еврокомесарот за економија Паоло Џентилони.

Според него, ова ќе обезбеди странските компании кои подлежат на помалку рестриктивни еколошки барања да не ја поткопаат климатската амбиција на ЕУ, а исто така ќе служат како поттик за постигнување позелени стандарди надвор од границите на Унијата.

Комисијата предвидува дека данокот постепено ќе се применува за шест индустриски сектори, кои веќе имаат корист од бесплатните распределби според ЕТС. Целосно ќе биде укинат до 2036 година, оставајќи им време на тие сектори да се прилагодат.

Се очекува дека оваа транзиција може да биде болна за индустриите кои користат големи количини на енергија, што е причината зошто Комисијата сега го воведува Механизмот за прилагодување на границата за емисија на јаглерод (CBAM).

Планот е да се примени системот за известување од 2023 година на дефинирани производи со цел да се овозможи нивната непречена трговија и да се олесни дијалогот со трети земји, додека увозниците ќе почнат да плаќаат за финансиско прилагодување во 2026 година, наведе Комисијата.