ЗАГАДЕНИОТ ВОЗДУХ – ТИВОК УБИЕЦ
септември 24, 2021

Официјалните податоци на Светската здравствена организација се прилично загрижувачки кога станува збор за последиците од загадувањето на воздухот. Така, дури 4.2 милиони смртни случаи секоја година настануваат како резултат на изложеност на амбиентално (надворешно) загадување на воздухот.

3.8 милиони смртни случаи секоја година настануваат како резултат на изложеност на загаден воздухот од загревањето на домаќинствата со тврди горива (дрва, јаглен….).

91 % од населението во светот живее на места каде квалитетот на воздухот ги надминува границите на загаденост кои се определени од СЗО.

Air-pollution-INFOGRAPHICS

 

      Од смог што виси над градовите, до чад во домот, загадувањето на воздухот претставува голема закана за здравјето низ целиот свет. Безмалку 9 од 10 луѓе се изложени на нивоа на загадување на воздухот што ги става под зголемен ризик за болести, вклучувајќи срцеви заболувања, мозочен удар, хронична опструктивна белодробна болест, рак и пневмонија. СЗО ги следи нивоата на изложеност и здравствени влијанија (т.е. смртни случаи) од загадувањето на воздухот на национално, регионално и глобално ниво од амбиентално (надворешно) и загадување на воздухот во домаќинствата. Ваквите проценки се користат за официјални извештаи како светската здравствена статистика и целите за одржлив развој.

Загадувањето на воздухот во домаќинствата е предизвикано од согорувањето на горивото во домаќинствата, што доведува до загадување на воздухот во внатрешноста и придонесува за загадување на воздухот на отворено. Ова го прави овој фактор на ризик еден од најголемите еколошки придонесувачи за лошото здравје. Важноста на загадувањето на воздухот во домаќинствата како закана за јавното здравје драстично варира според нивото на развој: во земјите со ниски и средни примања, загадувањето на воздухот во домаќинствата е одговорно за речиси 10% од смртноста; глобално, тој е одговорен за 7,7% од глобалната смртност. Пристапот до чисти горива и технологии се распределува нерамномерно низ целиот свет. Во периодот 2010-2019 година, стапката на пристап до чисти горива и технологии за готвење се зголеми со годишна стапка од 1,0% годишно. Во 2019 година, 66% од глобалното население имаше пристап до чисти горива и технологии за готвење. Спротивно на тоа, 2,6 милијарди луѓе остануваат без пристап до чисто готвење и првенствено се потпираат на неефикасни и загадувачки системи за готвење. За периодот 2010-2019 година, во голем дел од зголемувањето на пристапот до чисти горива и технологии доминираа 5-те најнаселени земји со низок и среден приход, Бразил, Кина, Индија, Индонезија и Пакистан. Иако овие земји постигнаа постојан напредок, глобалната стапка на пристап без овие земји остана непроменета помеѓу 2010 и 2019 година

      Ситуацијата во Македонија од аспект на начинот на загревање на домаќинствата е во најмала рака загрижувачка, бидејќи уште преовладуваат горивата кои придонесуваат за загадување. Околу 25% од домаќинствата во Македонија користат неефикасни печки за греење на електрична енергија, а 60% од нив користат неефикасни технологии за греење на огревно дрво.

Податоците од надлежните институции покажуваат дека над 1350 смртни случаи годишно во државата се должат на аерозагадување со честички, но последици има и во илјадници изгубени продуктивни денови. Секојдневно луѓето страдаат и од респираторни болести  (астма, хроничен бронхит и др.), кои се причина за повеќе илјади изгубени продуктивни години на живот. Загадувањето со честички нанесува штета и на македонската економија, на пример се проценува дека во далечната 2011 година претрпела штета од над 250 милиони евра или 3,2 проценти од БДП (како резултат на високиот број случаи на прерана смрт, трошоци во здравството, намалената продуктивност на населението и отсуството од работните места на граѓаните).

Други содржини кои можеби ќе те интересираат